Son dönemde, uygun fiyata soy bilgisi hizmeti sunan MyHeritage şirketine yönelik iddialar sosyal medyada ve çeşitli platformlarda tartışma konusu oldu. Kullanıcılar, Siyonist MyHeritage’in DNA verilerini kötü niyetli amaçlarla kullanabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
İddialara göre, İsrailli çevrimiçi soyağacı ve DNA testi şirketi MyHeritage, toplanan DNA örneklerini analiz ederek bireylerin genetik yapısını, hastalık yatkınlıklarını ve etnik kökenlerini detaylı bir şekilde haritalıyor. Bu verilerin, kitle imha silahları geliştirmek, hedefli biyolojik saldırılar düzenlemek veya belirli topluluklara karşı hastalık yaymak gibi tehlikeli amaçlarla kullanılabileceği öne sürülüyor.
DNA Verileri Neden Önemli?
DNA, bir bireyin genetik geçmişini, sağlık durumunu ve gelecek nesillerini etkileyebilecek kritik bilgileri içerir. Uzmanlar, MyHeritage gibi şirketlerin eline geçen bu verilerin kötü niyetli ellerde ciddi riskler oluşturabileceğini belirtiyor. Örneğin, genetik bilgilerin manipüle edilmesiyle belirli topluluklara özgü biyolojik silahlar üretilebileceği veya hassas sağlık verilerinin sızdırılarak şantaj gibi suçlarda kullanılabileceği ifade ediliyor.
Şirket ayrıca en ucuz yöntemli DNA analiziyle kafa karışıklığına sebep oluyor.
İsrail’de neden yasak?
Uzmanlar, MyHeritage’e DNA testi yaptırmadan önce şirketin veri gizliliği politikalarını dikkatlice incelemeyi ve olası riskleri değerlendirmeyi öneriyor. DNA verilerinin paylaşılmasının uzun vadeli etkilerinin bilinmediği durumlarda, bu hizmetten kaçınılması gerektiği vurgulanıyor.
MyHeritage’in DNA testi hizmetleri, aile geçmişi ve sağlık durumu hakkında bilgi edinmek için cazip görünse de, iddialara göre bu verilerin kötüye kullanılma potansiyeli ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Kullanıcıların, MyHeritage’e DNA’larını göndermeden önce iki kez düşünmesi ve veri güvenliği konusunda bilinçli adımlar atması hayati önem taşıyor.
MyHeritage, Kasım 2016’dan bu yana 103 milyon kayıtlı kullanıcısına DNA testi hizmeti sunuyor, ancak testler yalnızca kullanıcıların DNA’larının ortaya koyduğu etnik kökenleri izliyor.
Şirket, 2019’da ürettiği yeni kit ile başvuranların çekinik genetik hastalıkların taşıyıcısı olup olmadıklarını, kalıtsal meme kanseri veya geç başlangıçlı Alzheimer ve Parkinson ile ilişkili genetik anormalliğe sahip olup olmadıklarını veya kalp hastalığı ve tip-2 diyabet gibi sözde “poligenik” hastalıklar için risk taşıyan genetik belirtileri taşıyıp taşımadıkları üzerinde çalıştığını duyurmuştu.
“‘İsrail’de DNA testi yaptırmak neden yasadışı?” tartışması
Dikkat çekici olan ise, genetik araştırmalarla ilgili çalışmalarda özel/aile soyu genetik taramasına İsrail’de izin verilmiyor.
“MyHeritage DNA Health + Ancestry” adı verilen yeni kit, kullanıcıların etnik kökenlerini haritalayan mevcut hizmeti de içeriyor.
Şirketin genetik araştırmalarının devam ettiği ve 2019 yılı itibarıyla kullanıcılara satılan yaklaşık 3 milyon DNA kitinden elde edilen verilerle desteklendiği belirtildi.
Testler sonucunda elde edilen verilerin “mevcut en gelişmiş şifrelemeyle” korunacağı sözü verilse de kafa karışıklığı hüküm sürüyor.
Snopes sitesinin aktardığına göre, Ağustos 2024’te, sosyal medyada İsrail’de DNA testi yapmanın yasadışı olduğuna dair bir söylenti yayıldı. Bazı sosyal medya kullanıcıları bunun birçok İsraillinin etnik olarak Yahudi olmadığını veya Orta Doğu’dan ataları olmadığını ortaya çıkaracağı için olduğunu iddia etti.
Yazının yazıldığı ana kadar 3,8 milyondan fazla görüntülenen gönderiye sahip One X kullanıcısı şunu sordu:
Bir diğeri ise şöyle iddia etti:
“İsrail’de DNA testi yaptırmak sadece yasadışı değil, dünyanın herhangi bir yerinde DNA testi yaptırdıysanız sonuçları göstermek veya bunun hakkında konuşmak da yasadışıdır.”
Benzer şekilde, Kasım 2023 tarihli bir Facebook gönderisinde şöyle yazıyordu:
“İsrail’deki insanların DNA testi yaptırmasının yasadışı olduğunu biliyor muydunuz? Neden? Çünkü gerçek Yahudiler olmadıklarını biliyorlar…” ve bir ay sonra bir X kullanıcısı şöyle yazmıştı:
“İsrailli yerleşimciler çoğunlukla Avrupa’dan ve ataları Orta Doğu’ya hiç adım atmamıştır. Bu yüzden orada DNA testi yapılmasına izin vermiyorlar.”
Konuyla ilgili bir Instagram paylaşımında The Jerusalem Post’ta yayınlanan “Ailenizin soyağacını tam olarak anlamak mı istiyorsunuz? Mahkeme kararı olmadan mümkün değil.” başlıklı bir makaleye atıfta bulunuldu.
İddia, geçtiğimiz yıl X’te ve TikTok’ta da dolaşmıştı.
İsrail’in DNA testleri, özellikle de aile bağlarıyla ilgili olanlar üzerinde önemli düzenleyici kısıtlamalar getirmesine rağmen, İsrail’de DNA testleri sınırlı tutuluyor.
İsrail Sağlık Bakanlığı daha sonra bize e-posta yoluyla (İbranice’den çevrilmiştir) şunları söyledi:
Genetik Bilgi Yasası hükümlerine göre İsrail’de genetik testler yalnızca Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış tıbbi-genetik laboratuvarlarında yasada belirtilen şartlara uygun olarak yapılabilmektedir.
Kanunun amacı, testlerin kalitesinin, deneklerin mahremiyetinin ve tıbbi gizliliğinin korunması, ayrıca genetik bağlamda küçüklerin ve diğer özel grupların haklarının korunmasıdır.
İsrail’deki yasalar ne diyor?
Karışıklık, gizliliği korumak ve genetik verilerin kötüye kullanılmasını önlemek için genetik testleri düzenleyen İsrail’in Genetik Bilgi Yasası’ndan (2000) kaynaklanmaktadır. Yasa, DNA testlerini tamamen yasaklamıyor ancak özellikle ailevi ilişkileri belirleyen testler konusunda katı düzenlemeler getiriyor.
Örneğin, İsrail’de babalık testleri yalnızca mahkeme kararıyla yapılabilir. Yasa, “Aile bağları için genetik test […] bir aile mahkemesinin emri dışında yapılmayacaktır,” diyor.
Ynet haber sitesinde 2019’da şu bilgilere yer verildi:
“İsrail’de DNA testi için ev kitleri satmak yasaktır. Bu pazardaki önde gelen şirketlerden biri MyHeritage’dır – bir İsrail şirketi, ancak web sitesi üzerinden böyle bir ev kiti sipariş etmeye çalışan bir İsrailli, bir fiyat veya teslimat seçeneği bulamayacaktır. Bu hizmet İsrailliler için engellenmiştir.”
İsrail Demokrasi Enstitüsü de İsrail’de DNA testi için evde kit satışının yasak olduğunu bildirerek, “Birçok İsraillinin yasağı delmeyi başardığını” söyledi.
2019 yılında İsrail Sağlık Bakanlığı, Ynet’e İsrail’de mahkeme kararı olmadan DNA testi yapmanın imkansız olduğunu ve “yasanın İsrail’de bu tür kitlerin satışına izin vermediğini” doğruladı. Ancak, soy kitlerinin kişisel merak için ve sağlık nedenleriyle değil kullanımı hakkında özel olarak sorulduğunda, Bakanlık personeli bu tür bir uygulamayı tanımadıklarını belirtti. Ayrıca, Genetik Bilgi Yasası’na göre, bir DNA testinin yalnızca tanınmış ve lisanslı bir genetik laboratuvarında veya genetik enstitüsünde yapılması gerektiğini ve “böyle bir şeyin doğrudan halka satılan kitlerde bulunamayacağını” açıkladı.
Kısıtlamaların Arkasındaki Nedenler
Sağlık Bakanlığı, DNA test kitlerinin güvenilirliği ve yorumlanmasıyla ilgili endişeleri vurguladı ve bu tür kitlerin “güvenilirlik derecesi, sonuçların yorumlanması ve bireyler ve aileleri üzerindeki potansiyel etkileri nedeniyle ağır bir şekilde eleştirildiğini” belirtti.
İsrail Adalet Bakanlığı Ynet’e yaptığı açıklamada, “Burada korkulan şey, insanların onların annelerinin biyolojik babalarıyla değil başka bir adamla evli olduğunu öğrenmeleri ve bunun onlara hahamlıkta ciddi sorunlar yaşatması” dedi.
Kaynak: Timetürk
Bir yanıt bırakın