Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Irak’ta konuk olduğu UTV kanalında Irak-Türkiye bağlantıları, terörle çabada iştirak ve Suriye’deki yeni idare ve İsrail tansiyonu başta olmak üzere Türkiye dış siyasetine ait açıklamalarda bulundu.
‘PKK IRAK’TA BİRÇOK TOPRAĞI İŞGAL ETMİŞ DURUMDA’
Türkiye-Irak ilgileri hakkında değerlendirmelerle bulunan Bakan Fidan, “Geçen sene Cumhurbaşkanımızın yaptığı tarihi nitelikteki ziyarette biliyorsunuz 27 tane mutabakat imzalamıştık. Biz bu muahedeyi imzaladıktan sonra yüksek seviyeli, orta seviyeli, alt seviyeli onlarca toplantı yapıldı. Su projeleri, güç projeleri, güvenlikle ilgili, ticaretle ilgili, kalkınma yoluyla ilgili. Yani hakikaten hem Sayın Sudani, hem Dışişleri Bakanı Sayın Fuad Bey gerçekten çok önemli çalışıyorlar. Türkiye tarafında da kurullar kurulmuş durumda. Bu kurullar sorunları profesyonel bir biçimde çalışıyorlar. Bir ortak stratejik planlama kümemiz var. Bunun altında bütün sıkıntıları görüşüyoruz. Güçten tarıma, tarımdan sulamaya, sulamadan ulaştırmaya varana kadar birçok husus var. Çok profesyonel çalışıyoruz. Her iki ülkenin de menfaatine olacak halde uygun gidiyor. Başka taraftan Türkiye açısından baktığımız vakit, yani Irak’ta sorun nedir diye sorduğunuzda az önce saydığım iş birliği alanlarına ilaveten alışılmış terörle çaba sıkıntısı var. Biliyorsunuz PKK Türkiye’yi tehdit eden bir terör örgütü. Lakin Türkiye’de PKK’nın bir aktifliği yok lakin Irak’ta birçok toprağı işgal etmiş durumda, başta Sincar olmak üzere. Artık alışılmış Irak Hükümetinin PKK’ya yönelik muhakkak önlemleri geliştirmesi hem kendi güvenliği için değerli hem bölgesel güvenlik için değerli. Irak’ın mezhepler ortası bir vekalet savaşına dönen bir yer olması da hiç kimsenin menfaatine değil. Bunun da bir olgunlukla aşılması ve Irak’ın istikrara kavuşması gerekiyor. Irak bütün Iraklılarındır; ister Şii olsun, ister Sünni olsun, ister Türkmen, ister Kürt, ister Yezidi olsun, bütün Iraklılara aittir ve biz Sayın Sude’nin bu politikasını destekliyoruz. Lakin alışılmış son yıllarda ortaya çıkan birtakım çatışmalar, uyuşmazlıklar birtakım hisleri hâlâ besliyor” dedi.
‘PKK’NIN HUKUKSAL OLARAK BİR TEHDİT OLARAK TANIMLANMASINI MEMNUNİYETLE KARŞILIYORUZ’
Bakan Fidan, PKK’nın silah bırakma gelişmelerine yönelik, “Bizim aramızdaki iş birliği sistemi son yıllarda hakikaten gelişti, güvenliğe dayalı. Irak artık Türkiye’yle hem savunma endüstrinde iş birliğine biz kendi pazarımızı ve yeteneklerimizi Irak’a da açmış durumdayız. Bu stratejik kararı Cumhurbaşkanımız aldı; savunma sanayine, Ulusal Savunma Bakanlığına, öteki güvenlikle ilgili kurumlara Irak’a yardımcısı olması tarafında talimat verildi. Ancak başka taraftan natürel Irak’la terörle çabada geldiğimiz noktada Irak, DEAŞ’la nasıl gayret ettiyse bizim beklentimiz PKK’yla da birebir çabanın verilmesi. Ancak şu anda geldiğimiz noktada, birinci evvel PKK’nın tüzel olarak bir tehdit olarak tanımlanması noktasında atılmış bir adım var. Biz bunu memnuniyetle karşılıyoruz. Umarız Irak’ın topraklarını işgal eden gerek Kürt bölgesinde gerek Arap bölgesindeki PKK’ya karşı Irak Hükümeti, ben inanıyorum Irak vatanseverleri gerekli çabayı verecektir. Nereden buyruk aldığı muhakkak olmayan birçok milletlerarası örgütle yatıp kalkan bu terör örgütünün Irak topraklarından temizlenmesini nasıl DEAŞ’ı temizlediyse, Irak’ın evlatları PKK’yı da temizleyecektir. Lakin bunu yapmazlarsa dediğim üzere ziyan Irak’a, bana değil. Ben kendimde olan kısmını çok şükür uğraş ederek halletmişim lakin Irak’la olan kısmını kim halledecek? Kimileri maalesef şöyle düşünüyorlar; Bu terör örgütü Türkiye için kuruldu, biz bırakalım savaşsın diye. Bu yanlış bir niyet. Dediğim üzere yani bizde bir şey yok, ziyanı Irak’a veriyor. Silah kaçakçılığı var, eroin kaçakçılığı var, gümrükleri rüşvetle bağlamış durumdalar. Zorla insanları askere alıyorlar ve denetimsiz silahlı kümeler. Yapılan son davet sonrası umuyoruz, diliyoruz, istiyoruz bu davete kulak verilir ve örgüt tıpkı kendi başkanının talep ettiği üzere kongreyi toplar, kendini feshetme ve silahları bırakma kararı alır. Bunu yaparsa hem Irak’ta, hem Türkiye’de, hem Suriye’de hem Kürtler hem de bölge halkları sahiden büyük istifade eder” sözlerini kullandı.
‘SÜNNİ KİMLİĞİNDEN ÖTÜRÜ KİMİ KÜMELERİN TÜRKİYE’Yİ GAYE ALMASI KABUL EDİLEMEZ’
Şii oluşumlara ait yöneltilen soruya rağmen Irak’ın tüm kesitleriyle birebir bağlantıları geliştirmeyi hedeflediklerini belirten Fidan, “Siyasal bölünmüşlük, şiddet bölünmüşlüğünden daha yeterlidir, evladır ancak sonuçta bu türlü bir siyaset var, onu görüyoruz. Artık biz Türkiye olarak Irak’ın bütün evlatları ile bütün partileri ile birebir çeşitten bağları kurmak ve ilerletmek istiyoruz. Ancak Türkiye’nin Sünni kimliğinden ötürü kimi kümelerin Türkiye’yi maksat alması, Türkiye’yi öteki bir klasmana sınıflandırmaya sokması, buna nazaran siyaset geliştirmeleri, buna nazaran ittifak geliştirmeleri olağan kabul edeceğimiz bir şey değil. Lakin bizim hem resmî duruşumuz, hem alandaki hareketliliğimiz, Irak’ın bütün siyasi partileriyle, evlatlarıyla biz birebir formda alaka geliştirmeye hazırız” değerlendirmesinde bulundu.
Türkmenlerin ise Irak’ın saygın evlatları olarak hak ettikleri bütün hakların verilmesinin elzem olduğunu belirten Fidan, “Şimdi burada Türkmenlerin tarihi nedenlerden ötürü demografik sürgüne uğratılmaları, bulundukları yerlerde aşikâr siyasi tasaları öne çıkartıp onları zayıf düşürme, küçük düşürme, bu aslında Türkmenleri maksat alan bir yapı değil, biz bunu biliyoruz; bu Türkiye’yi gaye alan bir yapı” diye konuştu.
‘IRAK’TAKİ KÜMELERİN DA ARTIK SURİYE’Yİ BİR TEHDİT OLARAK GÖRMEMESİ LAZIM’
Irak ve Suriye münasebetlerinin temkinli ilerlemesinden kaynaklı Türkiye’nin iki ülke ortasındaki yakınlaştırma rolünden kelam eden Bakan Fidan, “Suriye’de 8 Aralık’ta ortaya çıkan yeni durumdan itibaren biz bölge ülkeleri olarak bir ortaya geldik biliyorsunuz. Ürdün, Türkiye, Irak, Lübnan, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Mısır, hepimiz bir ortaya geldik. Çeşitli toplantılar yaptık. Ve dedik ki, ‘Biz yeni idareye nasıl bir ileti iletelim? Ne bekliyoruz, ortak beklentimiz nedir? Buna bir karar verelim’. Ortak beklentilerimizi alt alta yazdık, bunlar 4-5 tane husus. Daha sonra gittik, Sayın Ahmed Şara ve arkadaşlarına dedik ki ‘Biz bölge ülkeleri olarak senden bunu bekliyoruz’. Sayın Şara bu konuda tereddüt etmeden evet dedi ve bugüne kadar bizim gördüğümüz, delillendirdiğimiz mevzu da bu kelamların gerisinde durulduğuna yönelik. Artık Irak’la Suriye ortasında, bilhassa yeni idare ortasında, yakın tarihten kaynaklanan birtakım meseleler var. Benim gördüğüm gerek Sayın Şara gerek Sayın Sudani büyük bir olgunluk göstererek bu meseleleri geride bırakıp iki sorumlu devlet adamı olarak Irak ve Suriye için nasıl daha bütünleşik bir gelecek ortaya konabilir, ona bakmak lazım. Ben, Sayın Şara’nın herhangi bir tehdit oluşturmadığını ve buna yönelik bir niyeti olmadığını görüyorum. Birebir biçimde Irak’taki kümelerin da artık Suriye’yi bir tehdit olarak görmekten vazgeçmeleri lazım” diye konuştu.
‘DAHA BÜYÜK YANSIYI BİZ GAZZE’DE ORTAYA KOYDUK’
Bakan Fidan, İsrail-Suriye ilişkilerinden kelam ederek İsrail’in daha sorumlu davranması gerektiğini vurguladı. İsrail’in reaksiyonları dinlemediğine dikkat çeken Fidan, “İsrail’in Suriye’de şu anda izlediği siyaset bir provokasyon siyaseti. Kendi güvenliğine de hizmet eden bir siyaset değil açıkçası, stratejik ve güvenlik değerlendirmesiyle söylüyorum. Bence İsrail kendisiyle ilgili bir güvenlik sorunu algılıyorsa, bir devletin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne bağımsız hürmet duyacak halde bununla ilgili parametreleri söylemeli. Ben burada açıkçası Arap kardeşlerimizin önemli tenkitler getirdiğini, itirazlar getirdiğini görüyorum. Bu hususta açıkçası ben onların da hassasiyetini takdirle karşılıyorum. Bilhassa Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır bu mevzuda çok önemli yansılar ortaya koyuyorlar. Katar, Birleşik Arap Emirlikleri. Burada ortaya konacak reaksiyon değerli, ancak şöyle bir şey var. Daha büyük yansıyı biz Gazze’de ortaya koyduk. Daha büyük yansıyı Mescid-i Aksa ve Batı Şeria’yla ilgili koyduk. İsrail bu yansıları dinlemiyor” dedi.
‘TÜRKİYE BU BAHİSLERDE İKİ ŞEY YAPMAYA HAZIR’
Enerji alanındaki öngörülerini aktaran Bakan Fidan, Irak’tan gelecek enerjiyi almaya hazır olunduğunu vurgulayarak şöyle konuştu:
Kalkınma Yolu Projesi, biliyorsunuz, kıymetli bir proje. Çok vizyoner bir proje. Biz bunu destekliyoruz. Cumhurbaşkanımız da bunu çok destekliyor. Kalkınma Yolu Projesiyle ortaya gelecek güç bahisleri var. Mümkün boru çizgileri inşası var. Şu anda biz biliyorsunuz Irak’ın kuzeyindeki petrol ve gaz yataklarını lakin dünya marketlerine taşıyabiliyoruz. Güneyindekiler Türkiye üzerinden pek gitmiyor Avrupa’ya. Güneydekiler gemiyle diğer yerlere gidiyor. Aslında güneydeki petrol yatakları da boru sınırları üzerinden, Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlanabilirse, Irak’a çok büyük bir market ve pazar açılacak. Bu bir. İkincisi, Irak’ta hem Kürt bölgesinde hem öbür bölgelerde şu anda hala gereğince kullanılmamış, yatırım yapılmamış gaz yatakları var. Pak güç kaynağı olarak gaz şu anda çok moda olan bir güç kaynağı. Buna yatırım yapmak aslında gerekiyor. Irak’ta mevcut istikrar hakim epeyce ben buraya memleketler arası yatırımcıların gelip yatırım yapacağını düşünüyorum. Irak’ın potansiyeli yüksek. Türkiye bu hususlarda iki şey yapmaya hazır. Birincisi, Irak’taki bu güç kaynaklarına hem yatırım yapmaya hem de oradaki kaynaklara pazar olmaya hazırız biz. Biliyorsunuz yani, biz dışarıdan almak zorundayız. Gücümüzün yaklaşık yüzde 90’ını, yani petrol ve gaz olarak söylüyorum. Artık biz de Karadeniz’de bulduk, işte Doğu Güneydoğu’da çıkan petrolümüz var çok şükür. Lakin bu bizim lakin gereksinimimizin yüzde 10’unu karşılıyor. Irak’tan gelecek enerjiyi biz almaya hazırız. Alıyoruz da. İkincisi, Irak’ın Türkiye topraklarını kullanarak milletlerarası pazarlara göndermek istediği güç, petrol olur, doğal gaz olur. Bunları da göndermeye hazırız. Şu anda mevcut bir boru çizgisi var biliyorsunuz. Bu boru sınırı halihazırda çalışmıyor. Erbil ile Bağdat ortasında şu anda bağlanması gereken bir muahede var. Musul-Ceyhan boru çizgisini, biliyorsunuz, bu halihazırda çalışmıyor. Yaklaşık 1,5 yıldır çalışmıyor. Boru sınırı aslında Irak’a da büyük maddi gelir kaybı getiriyor. İnşallah bunu çözerler.
DHA
Kaynak: Timetürk
Bir yanıt bırakın